Opzet en organisatie

OPZET VAN HET ONDERZOEK

Ongeveer elke twee jaar vindt een nieuwe (face-to-face) bevragingsronde plaats. De interviews voor de eerste ronde zijn afgenomen in 2004, de tweede interviewronde heeft plaatsgevonden in 2006-2007, de derde interviewronde in 2008-2009, de vierde interviewronde in 2010, en de vijfde interviewronde in 2013. Deze zesde ronde vond plaats in 2015. In tegenstelling tot golf 1 t/m 5 was golf 6 een online vragenlijst waarbij de respondenten werden uitgenodigd via een website vragen te beantwoorden. Voor nonrespondenten die geen computer en/of internet hadden is in het voorjaar 2016 de vragenlijst telefonisch afgenomen. De zevende golf heeft in Nederland opnieuw via een online vragenlijst plaatsgevonden. Dit gebeurde tussen september en december 2017. Golf 8 werd in Nederland weer face-to-face afgenomen.

De eerste vijf golven (tot en met 2013)

Bij de eerste SHARE golf in 2004 namen 11 Europese landen deel aan het onderzoek. Met de deelname van de Scandinavische landen Denemarken en Zweden, de Midden-Europese landen Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, België en Nederland, en de Mediterrane landen Spanje, Italië en Griekenland zijn diverse Europese regio’s vertegenwoordigd. Eind 2004 zijn bovendien ook gegevens verzameld van Israël, dat daarmee het eerste land uit het Midden-Oosten werd dat op deze manier kennis vergaart over haar inwoners van 50 jaar en ouder. In 2006-2007 is de tweede golf van gegevens verzameld en hebben ook Tsjechië, Polen en Ierland zich bij het onderzoek aangesloten. Na twee bevragingsrondes waarin de aandacht ging naar de huidige levensomstandigheden van 45.000 Europeanen, werden in de derde ronde in 2008 gegevens verzameld over de volledige levensloop van elke respondent, de zogenaamde SHARELIFE data. In 2010 zijn gegevens voor de vierde SHARE golf verzameld en is de groep deelnemende landen uitgebreid met Estland, Hongarije, Portugal, en Slovenië, en in de vijfde golf heeft ook Kroatië meegedaan.

Onderdeel van het interview was een viertal lichamelijke metingen (handgreepkracht, loopsnelheid, zitten en opstaan, longcapaciteit). De lichamelijke tests worden alleen uitgevoerd als blijkt dat dit op een veilige manier kan. Aan het einde van het interview ontving men in sommige landen een papieren vragenlijst van de interviewer, die later teruggestuurd moest worden of meteen ingevuld en meegegeven kon worden aan de interviewer.

De eerste vijf golven van SHARE Nederland zijn uitgevoerd door bij de deelnemers thuis interviews af te nemen. Een getrainde interviewer van TNS Nipo nam dit persoonlijke interview af met behulp van een laptop. De antwoorden werden op de laptop opgeslagen om later verwerkt te worden.

De zesde golf (2015)

In Nederland werd de zesde golf afgenomen via een online vragenlijst die mensen zelf thuis op hun eigen computer of tablet konden invullen. Hierdoor verviel een aantal lichamelijke tests. In het voorjaar 2016 werden mensen die niet wilden meedoen via een online vragenlijst omdat ze niet beschikten over een computer en/of internet, nog telefonisch geïnterviewd.

De zevende golf (2017)

In Nederland werd de zevende golf ook afgenomen via een online vragenlijst die mensen zelf thuis op hun eigen computer of tablet konden invullen. Het veldwerk hiervoor liep van september 2017 tot eind december 2017. In tegenstelling tot de zesde golf, vonden er geen telefonische interviews plaats in deze golf.

De achtste golf (2019 - 2020)

Golf 8 werd in Nederland weer face-to-face afgenomen. Als lichamelijke test werd handgreepkracht gemeten. Wegens de corona-uitbraak is het face-to-face veldwerk in maart 2020 stopgezet in alle deelnemende landen. Vanaf juni 2020 is onder een deel van de longitudinale steekproef een telefonisch interview gehouden over de gevolgen van de coronacrisis.

De negende golf (2021-2022)

In de zomer van 2021 wordt een tweede meting van de SHARE Corona Survey telefonisch afgenomen onder dezelfde steekproef als in 2020. Het doel is om longitudinale data te verzamelen over de effecten van de coronacrisis. Later in het najaar volgt het reguliere CAPI-interview, mits mogelijk in verband met de situatie van de coronapandemie.

Voor alle vormen van dataverzameling (CAPI, CAWI en CATI) geldt: alle informatie die gegeven wordt blijft anoniem en zal anoniem verwerkt worden. 

ORGANISATIE

De algemene coördinatie van het onderzoek is in handen van het Munich Center for the Economics of Ageing (MEA), Max Planck Institute for Social Law and Social Policy in München, Duitsland. Verder heeft elk land een landenteam dat bestaat uit een Country Team Leader (CTL) en Country Team Operator (CTO).

FINANCIERING

Internationaal
De SHARE dataverzameling wordt mogelijk gemaakt door de steun van de Europese Commissie via het Fifth Framework Programme, het Sixth Framework Programme, het Seventh Framework Programme en via Horizon 2020.

Bijkomende fondsen voor de intensieve training van SHARE interviewers waren afkomstig van het U.S. National Institute on Aging en financiering ten behoeve van de centrale coördinatie van SHARE kwam van het Duitse Ministerie voor Educatie en Onderzoek (Bundesministerium für Bildung und Forschung, BMBF) en de Max Planck Society for the Advancement of Science.

Nationaal vanaf 2019
De dataverzameling vanaf 2019 wordt mogelijk gemaakt door de steun van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en ODISSEI (Open Data Infrastructure for Social Science and Economic Innovations).

Nationaal 2017
De dataverzameling 2017 in Nederland werd mogelijk gemaakt door de steun van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)-domein Sociale en Geesteswetenschappen, het ministerie van SZW, Netspar, de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Utrecht.

Nationaal 2015
De dataverzameling 2015 in Nederland werd mogelijk gemaakt door de steun van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), de ministeries van OCW en SZW, Provincie Noord-Brabant, Netspar, de Vrije Universiteit Amsterdam, en de universiteiten van Amsterdam, Groningen, Maastricht, Rotterdam, Tilburg en Utrecht.